چارەسەری دۆزی کوردستان و گۆڕانکارییەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستی دوای بڕانەوەی جەنگ

کاوە نادر قادر

هەموو ئەو ڕووداوانەی کە لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و جیهاندا ڕوو دەدەن، هێمای ئەوە دەکەن وئەگەرێکی بەهێزی تیادا بەدی دەکرێ کە گۆڕانکارییەکی گەورە لەو ناوچەیە بەڕێگاوەیە. بێگومان، ئەو گۆڕانکارییە کوردستانیش دەگرێتەوە. بە تایبەتی کە “جوڵانەوەی ڕزگاریخوازی نیشتیمانی کوردستان”، کاراکتەرێکی ئەکتیڤە لەڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست وئالەتێکی بەهێزە، بۆ داکۆکیکردن لە ویست و مافی گەلی کوردستان. بەخۆشی‌وبەترشی بێ، ئەو جوڵانەوەیە پێگەی خۆی هەیە لەنێو ئەو ڕووداوانەدا. ئەگەرچی مێدیای سازشکارانەی پارتە کلاسییەکانی کوردستان، هاوئاوازی مێدیای وڵاتانی کۆلنیالیستی خاوەن هەژموونگەرادا بەسەر وڵاتانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاستی نەتەوەپەرستن. زۆر جاریش بۆچوون وشرۆڤەکانی ئاژانسەکانی(ئەنادۆل و و.ا.ع –عێراقی وئیراناومیهری_ئێرانی وسانای سوری) بەقەست وئەنقەست، کاوێژ دەکرێنەوە، لەلایەن مێدیای هەرێمی کوردستان. شەڕە تایبەتەکەی داگیرکەران برەو پێ دەدەن و مەترسی و دڵەڕاوکێ لەنێو خەڵکی کوردستان دروست دەکەن و بەوەی”رەوشی کوردستان زۆر مەترسیدارە و ئەگەری کارەساتێكی گەورە هەیە، بەسەر گەلی کوردستان روو بدات”. ئەو مەزەندەیە لەوەوە دروست دەبێ:

 ئەو هێزە باڵادەستە کلاسیکییانەی کوردستانی، هەم سازشکارن وهەمیش خۆبەخشانە بوونەتە بەشێک لەو هاوکێشە سیاسی وسەربازیی و ئەمنیانەی کە داگیرکەرانی کوردستان کارەکتەری سەرەکین تێیدا و ئەو پارتە کوردییە کلاسیکانەش، خوێندنەوەیەکی واقعی و ڕاست و دروستی ئەوتۆیان بۆ پێگەی ململانێی جیوپۆلەتیکی لەدونیا و کاریگەری جوڵانەوەی ڕزگاریخوازی نیشتیمانی کوردستتانی لە رۆڵ دیتن، لا نابینرێ.

 ئەو مەترسیانەی کە ڕوو لەکوردستان دەکات لەئاکامی گەلەکۆمەکییەکانی ژووری عەمەلیاتی وڵاتانی داگیرکەرانە، کە بەنیازن سیستەمێکی ئەمنی دامەزرێنن، بەرژەوەندیی وئاسایشی نەتەوەیی ئەو وڵاتانە بپارێزێ لەژێر ڕۆشنایی هەرێمانەی لۆزان و نەهێشتنی فیزیکی کورد.بە قۆزتنەوە و بەکارهێنانی ئەو دەرفەت و فەوزایە باوەی کە ئێستا لە دونیادا بەهۆی ململانێی جەنگی ڕوسی و ئۆکرانی و ململانێی حەماس وغەززە کە بارگرژی وتوندوتیژی بەسەر ناوچەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست تەنیوەتەوە. ئەو هێزە سازشکارانەی کوردیش، سیاسەتی رازیکردنی ئەو وڵاتە داگیرکەرانەی کوردستانیان، بە هەموو نرخێک لەپێناو مانەوەی دەسەڵاتی خۆیان، قەبوڵە.

زهنیەتی ئەو جۆرە هێزە کوردیانە وای بۆ دەچن، لەو هەلومەرجەی ئێستای کە دۆزی کوردستان وجولانەوەی نیشتیمانی کوردستانی پێیدا رەت دەبێت، کوردستان، کەوتۆتە نێو بەرداشی ململانێیە نێودەوڵەتی وهەرێمییەکان وئەگەر سیاسەتەکانی ئەو سیستەمە هەرێمییە ڕەت کەنەوە، ئەوا دەیان هاڕن. لەکاتێکدا : مەترسی ئەو بارگرژی و توندوتێژی و لەشکرکێشانەی کە داگیرکەران ئەنجامی دەدەن، بەتایبەتی لەشکرکێشی سوپا تورکیا، بۆ نێو خاکی باشوورو رۆژئاوای کوردستان، لەخۆیدا بەشێکە لەململانێی بەرژەوەندییەکانی ئەو وڵاتە زلهێزانەی لەگەڵ هەوڵەکانی ئەو سیستەمە هەرێمییەی کە تورکیا و ئێران وهەندێ وڵاتانی دیکەی ناوچە، دەخوازن بەرجەستەی بکەن لەسەر ناوچەکەدا و تێکشکاندنی هەر ئیرادەیەکی سەربەخۆی کوردستانیدا.

ئەو سیستەمە ئەمنی وسەربازییەی هەرێمی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست، لەئاکامی ئەو ترسانەی داگیرکەرانی کوردستانە لەپەرەسەندن وگەشەسەندنەی ئەو جوڵانەوە رزگاریخوازییە دێت، کە بەفیگەربوون. ژمارەیەک لەنێو ئەو هاوکێشانەی کە ئێستا لە دەرەوەی ئەو وڵاتانەی داگیرکەرانی کوردستان هەن.

بۆیە بەهەر جۆرێک بێ، ئەو ململانێ و ڕووداوانەی کەئێستا بەڕێوە دەچێ، ئەوا چەندە مەترسی بۆ سەر دۆز وجوڵانەوەی کوردایەتی دروست بکەن، ئەوا ڕەنگدانەوە و کاریگەریان بەسەر هەژموونگەرایی ئەو وڵاتە زلهێزانەش دەبێ کە ئێستا لەناوچەکە ململانێ جیوپۆلەتییەکی بەڕێوە دەبن. بەم شێوەیە جوڵانەوەی ڕزگاریخوازی نیشتیمانی کوردستانی بێ سێبەر وتەنیا نامێنن. گرەوەکە لەسەرکەوتن لەسەر پشت بەستن بەگیانی بەرخودانی خودی کوردستانیان دەبێ ئەوجا باش خوێندنەوەی ئەجیندا دەرەکییە نێودەوڵەتی و هەرێمیانەیە کە ئێستا لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست دەگوزەرێ. ئەو کات لەبرێ ئەوەی باس لەمەترسییەکانی سەر گەلی کوردستان بکرێ، ئەوا دەپڕژێنە سەر ئەگەرەکانی دەستکەوتی نەتەوەیی کوردستانی کە ئەو قەیرانانە دەقۆزرێتەوە بۆ دەرفەتێک کە ستراتیژیەتی کوردستانی تیادا بەدەست بهێنرێ.